Nog even een korte terugblik naar de Azoren…
Stieren maken een belangrijk deel uit van de cultuur van de Azorianen. Het verhaal gaat dat de Spanjaarden goed op weg waren de Azoren te veroveren en in een laatste poging Terceira, Angra te verdedigen, stuurden de mensen van Terceira de stieren op de kade’s. Deze verjoegen de Spanjaarden en zo heeft Spanje nooit grip gekregen op de Azoren en behoren ze nog steeds tot Portugal. Onze ‘lokale vriend’ Ramalho vroeg ons wat we als Noord Europeanen vinden van het stieren- rennen en vechten. Het kleine jongetje in mij wilde antwoorden dat ik het eigenlijk alleen maar gaaf en stoer vindt, maar dat is maatschappelijk natuurlijk niet helemaal verantwoord. We hebben geantwoord dat we het eerst willen meemaken, alvorens een oordeel te vellen. En zeg nou zelf, stierenrennen in de straten van Terceira, dat klinkt toch spannend?
In de straten
Het is feestweek in Angra do Heroismo, en daar kan natuurlijk geen stierenrennen bij ontbreken. De marina ligt midden in de stad en dus is het voor ons op loopafstand. Als we aankomen blijken we niet de enige. Alle denkbare plekken met mooi en/of veilig uitzicht op de afgezette straten zijn al ingenomen. We worden door vriendelijke mensen gewezen, dat we die kant op moeten en voor we het weten staan we midden op de afgezette straat waar straks de stieren langskomen. Zo’n 5 minuten voor aanvang – het wachten is op de toeter. Wat nu? We gaan snel op zoek naar een veilig heenkomen, maar er is werkelijk geen platte kar, zijstraat, balkonnetje, muurtje of zelfs maar een boom beschikbaar, overal ziet het ‘zwart’ van de mensen. We vinden een binnenplaats van een school die mooi uitzicht geeft op de straten, en veilig hoog en droog op gepaste afstand van de stieren. Maar hoe komen we binnen? 2 minuten voor aanvang. ‘Via de achterkant van de school’, zo zegt een aardige vrouw, ‘daar is een deur, ze sturen wel iemand om hem open te maken’. 1 minuut voor aanvang en Suz heeft het niet meer. Ineens zien we Mathieu van de Waltzing en gelukkig hoort hij ons. We krijgen hulp van Mathieu, die we hier toevallig tegenkomen en zich al veilig met kip en kuikens heeft gestationeerd op het plein en hij tilt de meiden over de omheining.
Vanuit ons veilig plekje hoog en droog bleek het een relaxte aangelegenheid. Wat we vooral bijzonder vonden was hoe de locals hier mee omgaan. Dit is echt een belangrijk sociaal gebeuren voor de mensen hier en ze komen jong en oud van overal hier naartoe om dit mee te maken. We hebben maar erg weinig toeristen gezien, dus het is echt een lokaal feestje. De stieren komen zo nu en dan in beeld, meestal vooraf gegaan door tientallen (mannelijke) waaghalzen die een veilig heenkomen zoeken in de straten. Recht voor ons is een groot gebouw met een 8- tal traptreden. Tot onze verbazing staan deze helemaal vol met mensen die – zoals het er uitziet – denken hier veilig te staan. Het gebeurt twee keer dat een stier koers zet op de trappen en de mensen over elkaar heen rollen om op tijd weg te komen. En het echte spektakel? Recht voor ons neemt een stier een alternatieve route door een plantsoen en krijgt een toeschouwer op zijn horens. Kwakt hem tegen een muur en geeft hem daarna nog een smak. Deze man is afgevoerd met ambulance. Verder valt het ons op dat er veel waaghalzen op de straat lopen. Met een biertje, sigaretje, paraplu en/of rode doek in de hand. De helft rent in blinde paniek weg als de stieren (totaal 6 die meestal bij elkaar blijven) langs komen. De andere helft doet zijn uiterste best in de buurt van de stieren te komen, die op hun beurt dan weer stoïcijns rechtdoor rennen en zich niet laten verleiden door een paraplu of wapperende vlag. Je bent een held als je het voorhoofd van de stier aanraakt en dat zien we een paar keer gebeuren, wat natuurlijk met luid applaus wordt beloond.
In de Arena
We kregen er nog geen genoeg van en in de avond krijg ik Jacques van de Mathiba enthousiast om mee te gaan naar het stierenvechten. Volgens Ramalho mag je dit niet missen… Dit is zoals je je het voorstelt, in een Arena, mooie pakjes aan, een stier die eerst dol gemaakt wordt en dan wordt losgelaten, en natuurlijk de toreros (stierenvechters) en de paarden met ruiters. Het grote verschil met Spanje is dat de stieren in Portugal niet (in de ring) worden gedood en dat de banderilla’s, zeg maar de speren, door een ruiter in de nek van de stier worden gestoken.
We zitten eerste rang en genieten van het avondzonnetje en de spanning die in de Arena voelbaar is. Als de stier wordt losgelaten, vliegt hij als een dolle de arena is. We vermoeden dat ze ‘m op een of andere manier goed kwaad gekregen hebben. De vier toreros laten de stier om toerbeurt met hun roze/gele cape door de Arena zwoegen, zodat de ruiter een goed beeld van de snelheid, wendbaarheid en woede van de stier kan krijgen. Daarna is het aan de ruiter om de stier nog even moe te maken. Aanvankelijk lijkt dit spannend, maar het blijkt een oneerlijke strijd omdat de paarden altijd sneller zijn dan de stier. Uiteindelijk komt het moment dat de ruiter een goede positie heeft ingenomen en een aanval inzet, met als doel zo sierlijk mogelijk een banderilleros (speer met weerhaken) in de rug van de stier te plaatsen.
Als de ruiter na groot applaus is verdwenen, verwachtten Jacques en ik een nieuwe stier en nieuwe ruiter… maar ineens staan daar acht mannen in mooi kostuum in de arena. Na wat ceremonieel gedoe, stellen ze zich op tegenover de stier. We hebben geen idee wat er staat te gebeuren, maar het publiek begint al te gebaren dat we allemaal stil moeten zijn.
We weten niet wat we zien, wat een idioot! Hij laat zich gewoon op de horens nemen van een woedende stier. We moeten enigszins onderdrukt hard lachen en even bijkomen… Naar verluid zijn dit wel de helden van het dorp voor de komende week. Heerlijk toch die eenvoud, status op basis van testosteron en mannelijkheid.
Dus, je zou zeggen dat we na het zien van deze varianten van stierenplezier een goede mening zouden moeten hebben. En dat is ook zo: het is cultuur, de mensen hier hechten er erg veel waarde aan, het is primair vermaak voor groot en klein. Persoonlijk vind ik het wel prima. Er zijn legio voorbeelden van fokkerijen en massaproductie die met veel minder respect en ethiek omgaan met dierenwelzijn en daarnaast betreft dat vaak enorme aantallen die gefokt en geslacht worden. Maar deze situaties zijn geen maatschappelijk onderwerp, omdat men het niet weet of niet wil weten. De gemiddelde Nederlander wil liever plofkip of kiloknaller, dan een moois stuk vlees dat een goed leven heeft gehad. Het gaat bij stieren vechten/rennen maar om een zeer klein aantal stieren en verhoudingsgewijs erg veel plezier (er zaten zeker 10.000 man in de Arena). Erg humaan is het niet, maar wel vermakelijk.
Thijs
Volg ons overal
Recent Comments